به گزارش میراثآریا، هدف از برگزاری این نشستها، ایجاد زمینه همافزایی علمی، ارائه خدمات مشورتی به پژوهشگران و تبدیل نتایج پژوهشها به راهکارهای اجرایی است؛ راهی برای آنکه میراثفرهنگی ایران نه تنها در حصار پژوهش باقی نماند، بلکه در زندگی روزمره جامعه نیز اثرگذار باشد.
علیرضا قلینژاد پیربازاری سرپرست معاونت فناوری و کاربردیسازی در آغاز سخنان خود، به برداشتهای رایج از کارکرد پژوهشکده حفاظت و مرمت اشاره کرد وگفت: نگاه محدود به مرمت فیزیکی آثار، حق مطلب را ادا نمیکند.
به باور او، این پژوهشکده نه تنها کارگاه و آزمایشگاه مرمت است، بلکه نهادی مرجع برای تحلیل و تفسیر میراثفرهنگی محسوب میشود.
سرپرست معاونت فناوری و کاربردیسازی بر اهمیت نگاه میان رشتهای تأکید و تصریح کرد: حفاظت و مرمت در ذات خود پیوندی ناگسستنی با باستانشناسی، تاریخ، زبانشناسی و معماری دارد. وقتی درباره یک اثر صحبت میکنیم، ناگزیر باید لایههای تاریخی، اصالت، و حتی ارزشهای وابسته به آن را هم بشناسیم. این نگاه جامع است که به پژوهشکده هویت میدهد.
قلینژاد پیربازاری افزود: پژوهشکده حفاظت و مرمت علاوه بر همکاری با وزارت میراثفرهنگی، با ذینفعان بیرونی همچون صنعتگران، فعالان خدمات و حتی نهادهای اجتماعی مرتبط است. او گفت: پژوهشکده حفاظت و مرمت باید مرجعیت علمی خود را حفظ کند. ممکن است نهادهایی دستگاههای پیشرفتهتری داشته باشند، اما آنچه به پژوهشگاه میراثفرهنگی اعتبار میدهد، ترکیب دانش، تجربه و تحلیل میانرشتهای است؛ تحلیلی که تنها در سایه گردهمایی متخصصان حوزههای گوناگون شکل میگیرد.
در ادامه غلامرضا رحمانی، رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی، سخنان خود را با مرور تاریخچه این نهاد آغاز کرد. او تصریح کرد: پژوهشکده در سال ۱۳۸۳ با سه گروه اصلی گروه سیاستگذاری و نظارت عمومی (که بعدها به گروه حفاظت و مرمت تغییر یافت)، گروه شناخت مواد و فناوریهای کهن و گروه فعالیتهای فرسایش، فعالیتاش را آغاز کرد. در سال ۱۳۹۶ نیز گروه باستانسنجی و علوم طبیعی به آن افزوده شد.
او اظهار کرد: آنچه پژوهشگاه میراثفرهنگی را از سایر نهادها متمایز میکند، سه رکن اساسی پژوهش، جایگاه علمی و خدمات تخصصی است. خدمات تخصصی بهویژه در بخش ارزیابی و مشاوره، بخش مهمی از هویت پژوهشکده را میسازد.
رحمانی در ادامه به برخی از امکانات، فعالیتها و پروژههای این مرکز همچون؛ شناخت و بومیسازی مواد، آزمایشگاهها و کارگاههای تخصصی، فعالیتهای میان رشتهای، ارتباطات بینالمللی، تفاهمنامهها و همکاریهای ملی اشاره و خاطرنشان کرد: پژوهشکده حفاظت و مرمت در شبکه آزمایشگاهی کشور عضویت دارد و تنها نهاد تخصصی فعال در حوزه میراثفرهنگی در این شبکه به شمار میآید.
منیژه هادیان عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی نیز در سخنان خود به رویکردهای نوین در حفاظت از آثار فرهنگی پرداخت و خاطرنشانکرد: حفاظت تنها به معنای نگهداری فیزیکی آثار نیست، بلکه باید در زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه جاری شود و بر کیفیت زندگی امروز اثر بگذارد.
او افزود: سیاستها چارچوبهای کلی هستند؛ بایدها و نبایدهایی که مسیر حرکت ما را مشخص میکنند. راهبردها اما روشها و ابزارهایی هستند که ما را به اهداف کلان میرسانند. چشمانداز ما دستیابی به مرجعیت علمی و تحقق حفاظت پایدار است.
به گفته هادیان، یکی از مهمترین پروژههای پژوهشکده در سالهای اخیر «موزه سبز» است. این مفهوم که از سال ۱۳۹۵ در دستور کار قرار گرفت، تنها به حفاظت فیزیکی آثار نمیپردازد، بلکه سه بُعد توسعه پایدار یعنی محیط زیست، اجتماع و اقتصاد را در نظر میگیرد. موزه سبز موزهای است که علاوه بر حفاظت علمی آثار، بر زندگی روزمره مردم و محیط پیرامون خود نیز اثر میگذارد. از کاهش مصرف انرژی و استفاده از فناوریهای سازگار با محیط زیست گرفته تا تأثیرگذاری بر اقتصاد محلی و ارتقای فرهنگ عمومی.
او افزود: یکی از نتایج مطالعات پژوهشکده، طراحی یک سیستم رتبهبندی برای موزهها بود. بر اساس این طرح، معیارهایی برای «موزه سبز» تعریف شد و موزهها بر اساس رعایت این معیارها ارزیابی و رتبهبندی میشوند. این رویکرد ضمن ارتقای استانداردها، مدیران موزهها را به بهبود شرایط محیطی و آموزشی ترغیب میکند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی به اهمیت مدیریت بحران در حوزه میراثفرهنگی اشاره کرد و گفت: به جای آنکه هزینههای سنگین برای مرمت پس از آسیب صرف کنیم، باید اقدامات پیشگیرانه انجام دهیم. پایش مستمر دما، رطوبت، نور و آلایندهها، راهی برای جلوگیری از تخریب آثار است. پژوهشکده تاکنون منابع متعددی در این زمینه ترجمه و منتشر کرده و اکنون در تلاش است تا این منابع را بومیسازی کند.
اعظم موسوی، رئیس مرکز مشاوره و خدمات تخصصی معاونت فناوری و کاربردیسازی در جمع بندی این نشست گفت: این نشست نشان داد که پژوهشکده حفاظت و مرمت تنها یک مرکز علمی نیست، بلکه نهادی اجرایی و مشورتی است که میتواند در سطح ملی و بینالمللی نقشآفرین باشد.
او تصریح کرد: همافزایی میان پژوهشگران، مدیران و نهادهای مختلف، کلید موفقیت در حفاظت از میراثفرهنگی است. اگر پژوهشها در تعامل با نهادهای اجرایی و تخصصی به عمل منجر نشوند، دستاورد واقعی نخواهند داشت.
در انتهای این نشست نکاتی همچون ضرورت همافزایی علمی و میانرشتهای در حفاظت و مرمت، توجه به مفهوم حفاظت پایدار و پیوند آن با توسعه اجتماعی و اقتصادی، نقش موزهها بهعنوان فضاهای زنده در زندگی امروز جامعه، اهمیت همکاریهای ملی و بینالمللی و گسترش تفاهمنامهها، جایگاه پژوهشکده حفاظت و مرمت بهعنوان نهادی علمی، اجرایی و مرجع مورد تأکید قرار گرفت.
شرکت کنندگان ابراز امیدواری کردند که با تداوم این نشستها و گفتمانها، راهکارهای علمی به اجرا درآید و میراثفرهنگی ایران در آیندهای پایدارتر و اثرگذارتر صیانت شود.
انتهای پیام/
نظر شما