فریدون بیگلری، باستانشناس برجسته در گفتوگو با خبرنگار میراثآریا با تاکید بر استناد به مدارک باستانشناسی آسیایی، حضور انسان در فلات ایران را به بیش از دو میلیون سال پیش نسبت داد و گفت: نخستین ساکنان این سرزمین با اتکا به خلاقیت، تابآوری و توانایی تطبیق با محیطهای متنوع، توانستند بقای خود را در این گستره جغرافیایی حفظ کنند.
او، تاریخ حضور بشر در فلات ایران را دستکم دو میلیون سال پیش دانست و توضیح داد: بر پایه شواهد باستانشناسی، خاستگاه انسان در آفریقاست و بهتدریج به قاره آسیا راه یافته است. در این روند، انسانهای راستقامت حدود ۱.۸ میلیون سال پیش در گرجستان، حدود ۱.۵ میلیون سال پیش در شبهقاره هند و نزدیک به دو میلیون سال پیش در چین زیست داشتهاند و بدیهی است که فلات ایران در این میانه، در همین بازه زمانی پذیرای انسان بوده است.
بیگلری با اشاره به شکلگیری بنیادهای فرهنگ و هنر در ایران پیش از تاریخ گفت: دوران پارینهسنگی یا سنگ کهن، طولانیترین دوره از تاریخ بشر را دربر میگیرد. در این دوران انسانها از طریق شکار و گردآوری ارتزاق میکردند و بهصورت فصلی از غارها و پناهگاهها بهره میبردند. خلاقیت، اندیشه و توان ابزارسازی با سنگ، چوب و استخوان و بعدها ظهور آثار نمادین، بنیانهای فرهنگی و هنری ما را شکل داد.
او درباره نمونههای شاخص مکانهای کهن این دوران در ایران افزود: غار دربند رشی در رودبار گیلان، که امروز در محدوده جنگلهای هیرکانیِ ثبتشده در فهرست میراث طبیعی یونسکو قرار دارد، یکی از مهمترین شواهد پارینهسنگی ایران است. کاوشها در این غار نشان میدهد که میان ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار سال پیش انسانهای اولیه با گونههایی چون خرس غار، گوزن و گاو وحشی تعامل داشتهاند. ابزارهای سنگی یافتشده در این غار و آثار قصابی بر برخی استخوانها، گویای مهارت و شیوه معیشت روزمره آنان است.
بیگلری با بیان اینکه قدیمیترین گونه انسانی که بقایای جسمانی آن در ایران یافت شده، انسان نئاندرتال است، تصریح کرد: این انسانها حدود ۴۰۰ هزار سال پیش در اروپا پدید آمدند و میان ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار سال پیش به ایران رسیدند. نئاندرتالها از انسان مدرن کوتاهتر اما برخوردار از اندامی عضلانیتر بودند. ویژگیهای جسمانی آنها – از جمله پیشانی شیبدار، قوسهای برجسته ابرویی، جمجمه دوکیشکل، بینی بزرگ و قفسه سینه بشکهای – همگی سازگار با محیطهای سرد و خشک عصر یخبندان بوده است.
او ادامه داد: بقایای نئاندرتالها در ایران عمدتاً از غرب زاگرس، در غارهای بیستون، وزمه و یوان و همچنین در غار شانیدر در شمالغرب زاگرس در کردستان عراق به دست آمده است. این یافتهها نشان میدهد انسانهای اولیه در فلات ایران نهتنها توان زیستی قابلتوجهی داشتهاند، بلکه با خلاقیت و نوآوری خود، پایههای فرهنگی و هنری را بنیان گذاشتهاند که ریشه فرهنگهای متأخرتر پیش از تاریخ در ایران است.
بیگلری در پایان تاکید کرد: برخلاف تصور عمومی که تاریخ انسان در ایران را محدود به ۷ تا ۱۰ هزار سال اخیر میداند، پیشینه زیست بشر در این فلات نزدیک به دو میلیون سال است. شناخت این پیشینه نهتنها برای پژوهشهای باستانشناسی، بلکه برای درک جایگاه ایران در تاریخ فرهنگها و تمدنهای بشری ضروری است.
انتهای پیام/
نظر شما