لیلا صدقی، کارشناس ارشد پژوهش هنر در یادداشتی نوشت: خیابان استاد نجاتاللهی، ویلای سابق و گذر صنایعدستی، عناوینی است که به خیابانی نسبتا عریض و البته طولانی در قلب تهران اطلاق میشود. مهمترین ویژگی این خیابان، کلیسایی باشکوه و دارای قدمت تاریخی به نام کلیسای سرکیس مقدس است که در ابتدای آن قرار دارد.
نام قدیم این خیابان «ویلا» بود؛ نامی برگرفته از موسیو ویلا، کارخانهدار ایتالیایی که در پلاک ۱۷۳ این خیابان کارخانه موزاییکسازی داشت. پس از انقلاب، این خیابان به نام یکی از شهدا نامگذاری شد؛ استاد نجاتاللهی یا همان کامران نجاتالهی، فرزند عبدالحسین، متولد ۱۳۳۳ در شهرستان بیجارگروس بود. او تحصیلات ابتدایی را در دبستان شکیبا در سنندج و تحصیلات متوسطه را در دارالفنون تهران به پایان رساند. تحصیلات عالی خود را ابتدا در دانشگاه علم و صنعت آغاز کرد و در رشته راه و ساختمان مدرک کارشناسی گرفت. سپس در مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پلیتکنیک ادامه تحصیل داد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شد. کامران نجاتالهی در پنجم دیماه ۱۳۵۷، یعنی ۴۷ روز پیش از پیروزی انقلاب، در جریان تحصن اعضای سازمان ملی دانشگاهیان ایران در وزارت علوم و آموزش عالی، به دست عوامل رژیم پهلوی به شهادت رسید.
امروزه، به دلیل وجود تعداد زیادی از فروشگاههای صنایعدستی و همچنین استقرار اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان تهران، این خیابان با عنوان «گذر صنایعدستی» نیز شناخته میشود. حالوهوای این خیابان، به هر یک از وجوه منسوب به آن که بنگریم، گرم و دوستداشتنی است و وجود کلیسای سرکیس مقدس در ابتدای خیابان، آن را به محلهای شاخص برای مسیحیان ساکن تهران تبدیل کرده است. در روزهای یکشنبه، پس از به صدا درآمدن ناقوس کلیسا، تردد پیروان این آیین در خیابان محسوستر میشود و بسیاری از آنان پس از پایان مراسم آیینی، خود را به قهوه و شیرینی در قنادی لُرد در آن سوی خیابان مهمان میکنند.
در ۱۴ فروردین ۱۳۴۳، کلنگ احداث این کلیسا با حضور آرداک مانوکیان، اسقف اعظم ارمنیان تهران، روحانیان کلیسای ارمنی، جمعیت بزرگی از ارمنیان تهران و نوزده ساقدوش که هر یک موظف بودند لوح مخصوصی را در پیهای کلیسا قرار دهند، به زمین زده شد. کلیسای سرکیس مقدس، که بزرگترین کلیسای تهران است، ۳۶/۵ متر طول و ۱۷/۸ متر عرض دارد و با پلان بازیلیک تکناوی بر روی صفهای کمارتفاع بنا شده است. با در نظر گرفتن امانتخانههای دو سوی محراب در جبهه شرقی و راهروی ورودی اصلی در جبهه غربی، پلان داخلی کلیسا به شکل صلیبی درآمده است. دیوارهای خارجی بنا با سنگ مرمر سفید و دیوارها و سقف داخلی با گچ پوشانده شدهاند.
بلندی سقف کلیسا که متأثر از کلیسای مریم مقدس شهر آنی است، ارتفاعی چشمگیر دارد و نبود ستون در زیر گنبد، فضایی بسیار وسیع در صحن کلیسا ایجاد کرده است. محراب کلیسا به صورت نیمدایره و مطابق سنت کلیساهای ارمنیان، در ضلع شرقی بنا قرار دارد. کف محراب از کف صحن کلیسا بالاتر است و سه نورگیر دارد. در دو سوی آن، امانتخانههایی قرار گرفته که هرکدام دارای نورگیر کوچکی هستند و افزون بر ورودی داخلی، ورودی مستقلی به محوطه بیرونی بنا دارند. دیوارهای بالای محراب و دو سوی آن با نقاشیهای دیواری برگرفته از کتاب مقدس، اثر ادمان آیوازیان، تزئین شده است.
این کلیسا دارای دو ناقوسخانه است که در دو سوی راهروی ورودیِ ضلع غربی و بالای دو ورودی بنا، به صورت برجهایی با پلان چهارگوش ساخته شدهاند. در انتهای این برجها، گنبدهایی مشابه گنبد اصلی کلیسا با ساقهای هشتضلعی قرار دارد. معمار کلیسا، جانمایی ناقوسخانهها را با تأثیر از ناقوسخانههای کلیسای سرکیس مقدس شهر ایروان طراحی کرده است.
این روزها کلیسای سرکیس مقدس در حال تزئین و آمادهسازی فضای خود برای مراسم آغاز سال نو میلادی است؛ فضایی که عبور از مجاورت آن، مجذوب نشدن به زیباییهایش را تقریبا ناممکن میکند.
انتهای پیام/
نظر شما