تقی نودهی رئیس اداره منابع انسانی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی در یادداشتی نوشت: هدف از ارزیابی عملکرد، سنجش میزان تحقق اهداف، ارتقای بهره‌وری و ایجاد شفافیت در عملکرد دستگاه‌هاست. بااین‌حال، استفاده از شاخص‌های عمومی و یکسان برای تمامی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها، همواره با چالش‌هایی همراه بوده است؛ به‌ویژه در وزارتخانه‌های تخصصی و فرهنگی مانند وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی. 

ماهیت تخصصی وزارت میراث‌فرهنگی

وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دارای مأموریت‌هایی است که ماهیت آن‌ها فرهنگی، اجتماعی و رویدادمحور است. این مأموریت‌ها شامل: 

- حفاظت، مرمت و احیای آثار تاریخی و فرهنگی 

- برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری 

- توسعه گردشگری داخلی و خارجی و جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه 

- حمایت از صنایع‌دستی و هنرمندان به‌عنوان بخشی از هویت ملی 

این مأموریت‌ها به طور طبیعی با شاخص‌های کمی و مالی صرف قابل‌سنجش نیستند. برای مثال، کیفیت یک پروژه مرمتی یا میزان اثرگذاری اجتماعی یک جشنواره فرهنگی را نمی‌توان با همان معیارهایی ارزیابی کرد که برای دستگاه‌های اقتصادی یا خدماتی به کار می‌رود. 

چالش‌های موجود در ارزیابی عملکرد

- عدم تناسب شاخص‌ها با مأموریت‌ها: شاخص‌های فعلی بیشتر بر مبنای کمیت (تعداد پروژه‌ها، میزان هزینه‌کرد، درصد تحقق بودجه) طراحی شده‌اند، درحالی‌که مأموریت‌های وزارت میراث‌فرهنگی نیازمند سنجش کیفی هستند. 

- نادیده‌گرفتن اثرگذاری اجتماعی و فرهنگی: شاخص‌های موجود کمتر به میزان رضایت مخاطبان، اثرگذاری فرهنگی و اجتماعی رویدادها و حفظ اصالت میراث توجه دارند. 

- یکسان‌سازی غیرمنصفانه: استفاده از شاخص‌های عمومی برای همه دستگاه‌ها، موجب مقایسه نادرست وزارت میراث‌فرهنگی با وزارتخانه‌های اقتصادی یا خدماتی می‌شود. 

ضرورت بازبینی شاخص‌ها

بازبینی شاخص‌های ارزیابی عملکرد وزارت میراث‌فرهنگی توسط سازمان اداری و استخدامی کشور یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. این بازبینی باید بر اساس اصول زیر انجام شود: 

- طراحی شاخص‌های اختصاصی: تدوین شاخص‌هایی متناسب با مأموریت‌های فرهنگی، اجتماعی و رویدادمحور وزارتخانه. 

- ترکیب شاخص‌های کمی و کیفی: در کنار شاخص‌های کمی مانند تعداد رویدادها یا میزان جذب گردشگر، شاخص‌های کیفی مانند رضایت مخاطبان، کیفیت مرمت آثار و میزان اثرگذاری اجتماعی نیز لحاظ شوند. 

- مشارکت ذی‌نفعان: فرایند بازبینی باید با مشارکت وزارت میراث‌فرهنگی، سازمان اداری و استخدامی، سازمان مدیریت استان‌ها و حتی نهادهای علمی و دانشگاهی انجام شود. 

- انعطاف‌پذیری در ارزیابی: شاخص‌ها باید قابلیت تطبیق با شرایط خاص هر استان و هر حوزه تخصصی را داشته باشند. 

جمع‌بندی

ارزیابی عملکرد وزارت میراث‌فرهنگی با شاخص‌های عمومی موجود، نمی‌تواند تصویر واقعی از کارآمدی و اثرگذاری این وزارتخانه ارائه دهد. بازبینی شاخص‌ها توسط سازمان اداری و استخدامی کشور، نه‌تنها موجب ارتقای جایگاه وزارتخانه در نظام اداری خواهد شد، بلکه زمینه‌ساز افزایش اعتماد عمومی، تحقق اهداف فرهنگی و اجتماعی و ارتقای کیفیت خدمات نیز می‌شود.

انتهای پیام/