رضا تربتی، کارشناس مسئول امور فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی در یادداشتی نوشت: گردشگری تاریخی، یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های توریسم، فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ جوامع مختلف فراهم می‌آورد. این نوع گردشگری با بازدید از موزه‌ها، ابنیه تاریخی و مکان‌های مذهبی، به گردشگران امکان می‌دهد تا با قدم گذاشتن در مکان‌های باستانی، به درک عمیق‌تری از هویت فرهنگی خود و دیگران دست یابند. در این مقاله به اهمیت و تأثیرات گردشگری تاریخی بر حفظ میراث فرهنگی می‌پردازیم.

گردشگری تاریخی، که به گردشگری میراث نیز معروف است، به بازدید از موزه‌ها، مکان‌ها و ابنیه تاریخی می‌پردازد و امروزه بخش عمده‌ای از صنعت توریسم را به خود اختصاص داده است. این نوع گردشگری شامل آثار ملی و فرهنگی، ساختمان‌های تاریخی، مذهبی و مکان‌هایی است که در آن‌ها یک اتفاق مهم تاریخی یا مذهبی رخ داده است.

فرهنگ شرقی قدمت بسیار زیادی دارد و به همین علت، موارد بسیاری از این قبیل را داراست. انواع معابد بودایی، مساجد اسلامی، کاخ‌ها، آرامگاه‌ها، تپه‌ها و مکان‌های باستانی، و اماکن مقدس مذهبی از جمله جاذبه‌های گردشگری تاریخی به شمار می‌آیند. جذابیت این منابع گردشگری فرهنگی به علت قدمت تاریخی یا ارزش مذهبی و ملی آن‌هاست، به‌گونه‌ای که حتی معرف یک ملت، قوم یا تمدن بسیار قدیمی هستند.

در واقع، گردشگری تاریخی یکی از ابتدایی‌ترین گونه‌های گردشگری در جهان است. این فرایند ریشه در ذات انسان دارد که همواره علاقه‌مند به شناخت موارد جدید و همچنین آگاهی بیشتر و دقیق‌تر از گذشته و تاریخ نیاکان خود و سایر جوامع است. در جریان گردشگری تاریخی، افراد سعی می‌کنند با سفر و مشاهده حضوری هر آنچه را که طالب دیدارش هستند، بدون واسطه و به‌طور مستقیم مشاهده و لمس نمایند. سفرنامه‌های مارکوپولو و ناصرخسرو قبادیانی، سفرنامه حاج سیاح در دوران قاجار و سفرنامه مادام ژان دیولافوا در دوران معاصر، نمونه‌های بارزی از گردشگری تاریخی در دوران‌های مختلف هستند.

اهمیت گردشگری تاریخی

گردشگری تاریخی، به‌عنوان یکی از ابتدایی‌ترین گونه‌های گردشگری، ریشه در ذات انسان دارد. این فرایند به انسان‌ها این امکان را می‌دهد که با سفر به سرزمین‌های دیگر و مشاهده آثار تاریخی، با فرهنگ و تاریخ دیگر جوامع آشنا شوند. بازدیدکنندگان، چه شهروندان محلی و چه گردشگران خارجی، به‌منظور گذراندن اوقات فراغت و به‌دلیل علاقه‌مندی به آثار تاریخی، به سرزمین مقصد سفر می‌کنند و در مدت زمان مشخص اقامت خود، به بازدید از اماکن و جاذبه‌های تاریخی آن می‌پردازند. ممکن است در کنار هدف اصلی گردش، اهداف جنبی دیگری نیز مانند تجارت، زیارت یا دیدار دوستان وجود داشته باشد، اما در نهایت هدف غایی این سفرها، مشاهده مستقیم اماکن و آثار تاریخی سرزمین مقصد است که از دوران‌های گذشته به یادگار مانده‌اند.

یکی از راه‌های دستیابی به فرهنگ صحیح، آشنا شدن مردم جهان با میراث فرهنگی و تاریخی یکدیگر و از این طریق، دست‌یابی به تفاهم بین‌المللی است. صنعت گردشگری یکی از ابزارهایی است که می‌تواند زمینه این آشنایی را فراهم آورد. بنابراین، میراث فرهنگی متعلق به یک جامعه خاص نیست، بلکه متعلق به تمامی جوامع بشری است. این شیوه از گردشگری با گردشگری سیاه و گردشگری مذهبی شباهت‌های زیادی دارد.

چشم‌اندازهای طبیعی، شهرهای قدیمی و بناهای تاریخی از جاذبه‌های فراوانی برخوردارند که گردشگران را به سوی خود جلب می‌کنند. با توجه به حاکمیت سیستم اقتصاد آزاد عمومی در امر محافظت از بناهای تاریخی و بافت قدیمی شهرها، این موضوع اهمیت زیادی دارد. گردشگری مبتنی بر میراث تاریخی شامل بازدید از موزه‌ها، بناهای تاریخی و باستانی، قصرها، یادمان‌های تاریخی، بناهای مذهبی، معماری سنتی و محل‌های مرتبط با وقایع و شخصیت‌های مهم تاریخی است.

گردشگران بسیاری وجود دارند که می‌خواهند در مورد افراد معروف و مکان‌هایی که در آنجا بزرگ شده‌اند، بیشتر یاد بگیرند و درک عمیق‌تری از تاریخ داشته باشند. پژوهشگران معتقدند که باور و اعتقاد ملی به نقش مثبت برنامه‌های گردشگری میراث در حفاظت از آثار تاریخی، نقطه شروع مناسبی برای درک ویژگی‌های گردشگری میراثی است. این برنامه‌ها موجب رشد و توسعه استراتژیک، آموزش و حمایت از مکان‌های باستانی و تاریخی و احیای مجدد جوامع می‌شوند.

انتهای پیام/