مجتبی گهستونی، فعال رسانهای در یادداشتی نوشت: در سفری به شهرستان رفسنجان فرصتی دست داد تا برای نخستینبار با بخشی از ظرفیتهای میراثی و گردشگری این شهرستان آشنا شوم.
در این سفر از خانههای تاریخی حاجآقا علی و بابا اکبر، موزه هدایای ریاست جمهوری، یک نمایشگاه گالری با محوریت اشیای جیرفت، دره عمیق تاریخی طبیعی راگه، روستاهای تاریخی اودرج و داوران، یک درخت کهن پسته و یک دستکند بازدید کردم و ضمن تمرکز عمیق بر این شهرستان متوجه شدم که رفسنجان شهریست که در حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و سوغات بسیار پتانسیل دارد و میتواند به یکی از مقصدهای جدی گردشگری تبدیل شود. البته فصل گردشگری رفسنجان از اواخر شهریورماه به بعد است. البته برای اینکه حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در رفسنجان رونق بگیرد و انتظارها برآورده شد همچنان فاصله وجود دارد.
با سفر ۴ روزه در شهرستان رفسنجان میتوان بهطور کامل با مواریث متنوع فرهنگی تاریخی، اموال و اشیای تاریخی و میراث مردمشناسی شامل آیینها، رویدادها، آواها، مهارتها و… آشنا شد.
ظرفیتهای میراثی و گردشگری شهرستان رفسنجان موجب شده تا در این جغرافیای تاریخی، فرهنگی و طبیعی، حدود ۳۰۰ بنای تاریخی شناسایی شود که تا کنون ۷۰ بنای تاریخی آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. علاوه بر این ابنیه رفسنجان دارای ۲۰ میراث ناملموس است که تعدادی از این مواریث مختص شهرستان رفسنجان و مابقی مشترک با سایر شهرهای استان کرمان است. همچنین رفسنجان تاکنون ۳میراث طبیعی که شامل درختان کهنسال است را در فهرست میراث طبیعی کشور ثبت کرده است و نیز دارای یک میراث معماری معاصر است.
رفسنجان در اذهان عمومی اکثر هموطنان یادآور نام شخصیت های سیاسی و محصول پسته این منطقه است. اما رفسنجان یکی از خطههای تاریخی کشور است که به علت موقعیت و قرار گرفتن در مسیریکی از شاهراههای تاریخی کشور (ری - کرمان و امتداد تا شبه قاره هند) که خود شاخهای از جاده ابریشم موسوم به جاده ادویه است و هنوز هم این موقعیت را داراست، سبب شکلگیری شهرها و روستاهای مختلفی در ادوار تاریخی و اسلامی در این منطقه شده و همواره در تاریخ کرمان نفش آفرین بوده است که وجود حدود ۳۰۰ بنای تاریخی در پهنه این شهرستان گواه این مدعاست. در کنار این ظرفیت تاریخی، بزرگترین معدن مس ایران که یکی از بزرگترینهای جهان است، طبیعت متنوع و اقلیم متفاوت که ناشی از همجواری دشتهای هموار و مناطق کوهستانی در شهرستان است، بازدیدکنندگان از رفسنجان را شگفت زده میکند.
گردشگرانی که به رفسنجان سفر میکنند، میتوانند از مجموعه حاجآقا علی که بزرگترین خانه خشتی جهان و مجموعه بازار تاریخی رفسنجان که مربوط به اواخر دوره قاجاریه و از طولانیترین راسته بازارها، مساجد تاریخی، کاروانسراها، خانهها، حمامهای تاریخی، دره راگه، تونل تاریخی خنامان، غار میرزا، کهنسالترین درخت پسته، درختان بِنه ۴۰۰ سالۀ روستای خنامان، موزه مردمشناسی، موزه ریاست جمهوری و بزرگترین جنگل دستکاشت که شامل درختان پسته با مساحت ۸۰ هزار هکتار است، بازدید کنند.
در بازدید از رفسنجان وقتی با «حسن حسینی» رئیس اداره میراثفرهنگی رفسنجان، درباره وضعیت صنایعدستی این شهر صحبت کردیم.
او یادآور شد که، حدود ۳۰ رشته صنایعدستی آموزش و تولیدات داریم که در کنار رشتههای بومی نظیر رودوزیهای سنتی (پته، سرمه، خطدوزی و...) قالیبافی و گلیم بافی، هنرهای چوب (خراطی، مشبک، معرق، منبت)، هنرهای فلز (چلونگری، مسگری، قلم زنی ) و... رشتههای با مقیاس ملی نظیر میناکاری، خاتم کاری، تولیدات چرم، تراش سنگهای قیمتی و... هم زمینه فعالیت هنرمندان این شهرستان است.
به لطف تلاش اصحاب رسانه و فعالان فضای مجازی و مشارکت آنها در فرهنگسازی و دانش افزایی اقشار مختلف جامعه در حوزه میراثفرهنگی خوشبختانه رویکرد شهروندان در جوامع محلی به مواریث فرهنگی و طبیعی مثبت و تقاضای سرمایهگذاری در این حوزه نیز افزایش یافته است.
اگرچه بهخاطر رونق محصول پسته و ثروت ویژهای که در دهههای اخیر نصیب رفسنجان شد، سبب غفلت از سایر ظرفیتهای شهرستان شد. اما در سالهای اخیر با افول کشاورزی مبتنی بر پسته و رونق سایر فعالیتهای اقتصادی، گردشگری نیز در دستور کار قرار گرفته و با معرفیهایی که در محافل گردشگری کشور در حال انجام است و نیز توسعه زیر ساختهای گردشگری، این شهرستان، در حال تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری در استان کرمان است.
البته در رفسنجان مثل تمام نقاط کشور در حوزه میراثفرهنگی بزرگترین چالش تعدد مالکیت بناهای تاریخی است. مثلا برخی بناهای دوره قاجاریه که به ارث رسیدهاند امروزه دارای دهها مالک هستند و سرمایهگذاری در این بناها را با مشکل مواجه کرده است، ضمن اینکه بخشی از مالکیتها هم وقفی است که گرفتاریهای خودش را داراست.
در حوزه گردشگری هم تعدادی پروژه نیمه تمام وجود دارد که برخی محدودیتهای بودجهای ادامه کار را با مشکل مواجه کرده است. در حوزه صنایعدستی هم فروش محصولات برای هنرمندان مشکل بزرگی است که علیرغم برگزاری نمایشگاهها و نیز دورههای آموزشی فروش مجازی،همچنان شاهد رکود در این حوزه هستیم.
رفسنجان در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شمال غرب مرکز کرمان قرار دارد و ریاست اداره میراثفرهنگی گردشگری صنایعدستی رفسنجان، بر عهده «حسن حسینی» است.
انتهای پیام/
نظر شما