عباس مقدم، باستانشناس، در گفتوگو با خبرنگار میراثآریا با اشاره به وضعیت مطالعات باستانشناسی در حوزه خلیجفارس اظهار کرد: در حوزه کاوشهای باستانشناسی خلیج فارس، هنوز ظرفیتهای گستردهای برای پژوهش وجود دارد. تمرکز تاریخی باستانشناسی ایران بیشتر بر زاگرس و دشتها بوده و این امر باعث شده توجه نظری کمتری به دریا صورت گیرد؛ موضوعی که امروز میتواند بهعنوان یک افق جدید علمی مورد بازنگری قرار گیرد.
او با اشاره به پیشینه مطالعات باستانشناسی در اوایل قرن بیستم افزود: برخی دیدگاههای مطرحشده توسط باستانشناسان خارجی مانند دمورگان و پس از او اشتاین، بر این مبنا بود که بهدلیل بالا بودن سطح آب دریا، امکان شناسایی زیستگاههای پیشازتاریخی در کرانههای خلیجفارس محدود است. این دیدگاهها در زمان خود اثرگذار بود و موجب شد برنامهریزی گستردهای برای بررسی این پهنه شکل نگیرد.
مقدم با بیان اینکه بررسیهای انجامشده در این حوزه بیشتر بهصورت محدود و موردی بوده است، تصریح کرد: تا امروز برنامهای جامع و نظاممند برای بررسی باستانشناسی کرانههای گسترده دریای پارس تدوین نشده، در حالی که همین بررسیهای محدود نیز نتایج بسیار ارزشمندی به همراه داشته است.
این باستانشناس با اشاره به یکی از مهمترین دستاوردهای میدانی گفت: در یکی از فصلهای بررسی، موفق به شناسایی شهری شدیم که حدود ۳۰ کیلومتر طول دارد و کاملاً در پیوند مستقیم با دریاست. این محوطه دارای اجزای متنوعی است و میتواند اطلاعات بسیار مهمی درباره نحوه زیست، معیشت و ارتباط انسان با دریا در اختیار ما قرار دهد.
او ادامه داد: شناخت دقیق این نوع زیست دریامحور، تنها از مسیر کاوش علمی امکانپذیر است. بدون کاوش، امکان درک عمیق از نقش دریا در شکلگیری تمدنهای کهن وجود نخواهد داشت، در حالی که شواهد موجود نشان میدهد ارتباط تمدنهای ایرانی با دریا بسیار گسترده و معنادار بوده است.
مقدم با اشاره به اهمیت محوطه چگاسُفلا تاکید کرد: چگاسُفلا یک کلید مهم برای فهم این پیوند است. این محوطه نشان میدهد که هویتهای شوشانی و انشانی حدود شش هزار سال پیش، مکانی را برای استقرار انتخاب کردهاند که تنها ۲۰ کیلومتر با خلیجفارس فاصله دارد. این انتخاب، بیانگر توجه آگاهانه آن تمدنها به دریا و ظرفیتهای آن است.
او با بیان اینکه کاوشهای باستانشناسی نقش تعیینکنندهای در صیانت از میراثفرهنگی دارند، گفت: اگر پژوهشهای علمی انجام نشود، فعالیتهای عمرانی میتواند بهسرعت این آثار را از میان ببرد. پژوهش، مقدمه حفاظت و بهرهبرداری آگاهانه از میراث است.
این باستانشناس در جمعبندی سخنان خود افزود: چگاسُفلا با توجه به گورستان شاخصی که دارد، این ظرفیت را داراست که به نخستین «موزه گورستان» در جهان تبدیل شود. این یک ثروت بزرگ فرهنگی است که میتواند هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی معرفی شود.
مقدم با اشاره به تجربه کاوشهای سال ۱۳۹۴ خاطرنشان کرد: در آن دوره، امکان بازدید عمومی تنها در روزهای جمعه فراهم بود، اما در همان دو ماه، حدود ۴۲۰۰ نفر از محوطه بازدید کردند. این استقبال نشان میدهد که معرفی علمی و درست میراثفرهنگی، به صیانت پایدار آن منجر میشود. مردم زمانی همراه میشوند که ارزش و منفعت فرهنگی این آثار را از نزدیک ببینند.
انتهای پیام/
نظر شما